Czas przeszły cz.1 - nie taki straszny jak go malują......
Ogólnie
W języku niemieckim występują trzy czasowniki posiłkowe:
haben , sein i werden.
Czasowmiki haben i sein wspomagają nas w tworzeniu zdania
w czasie przeszłym , a czasownik werden używamy kiedy chcemy mówić o przyszłości.
Czas przeszły w j.niemieckim wystepuje w trzech rodzajach :
- Imperfekt (zwany również Präteritum) Używamy go przede wszystkim w opowiadaniach, (dawno dawno temu była sobie księżniczka...:)
- Perfekt używamy kiedy wyrażamy czynność zakończoną, której skutki sięgają teraźniejszości,w rozmowach i dialogach bezpośrednich
(odkurzyłeś mieszkanie?- tak odkurzyłem, tak zrobiłem itd.)
- Plusquamperfekt czyli czas zaprzeszły a to znaczy że jakaś czyność odbyła się przed innymi czynnościami (np. sprzątając zraniłam się w rękę)
Ale nie zrażaj się ! :)
zaraz Cię pocieszę, z tych trzech czasów najbardziej potrzebujemy czasu przeszłego PERFEKT :)
bo to jest forma używana na codzień !
to co ? próbujemy ? :)
KROK PIERWSZY - czasownik posiłkowy " haben" - ich habe
przypomnę sobie jak wygląda odmiana w czasie teraźniejszym Haben
(ja) ich - habe
(ty) du - hast
(on,ona,to) er,sie,es - habt
(my) wir - haben
(wy) ihr - habt
(oni/Pan,Pani,Państwo) sie/Sie - haben
Pierwsza zasada o której musimy pamiętać to to że
czas przeszły PERFEKT składa się z czasownika posiłkowego sein lub haben oraz czasownika w trzeciej osobie
"przerobionego" na czasownik w czasie przeszłym.
zobacz
weźmiemy sobie zdanie :
Ich habe heute ein Brot gekauft. - Dzisiaj kupiłam chleb
mamy tu dwa już odmienione czasowniki haben i przerobiony na czas przeszły kaufen ( ich habe i gekauft)
Czasownik posiłkowy haben lub sein odmienia się przez osoby w czasie teraźniejszym. (ich,du,er,sie....)
W tym zdaniu jest akurat pierwsza osoba czyli „ich- ja” - ich habe.
Gdybyśmy mówili w zdaniu nie o sobie, a o kimś innym
np.Ola dzisiaj kupiła chleb to czasownik posiłkowy miałby formę „hat”
Ola hat heute ein Brot gekauft..
Czasownik w trzeciej formie(osobie) jest nieodmienny (zawsze w osobie trzeciej ) i zawsze znajduje się na końcu zdania.
3 forma(osoba) to :
1. ich kaufe
2. du kaufst
3. er/sie/es kauft
4. kaufen
5. ihr kauft
6. sie/Sie kaufen
i teraz
aby utworzyć czasownik w czasie przeszłym to dokładamy " ge" i mamy czasownik w czasie przeszłym gekauft.
i drugi sposób
znamy czasownik np.
kochen - gotować - forma bezosobowa
jeśli będziemy chcieli utworzyć czasownik w czasie przeszłym to :
do czasownika w formie bezosobowej (bezokolicznik)
dodajemy na początek + "ge" odcinamy końcówkę "- en" i dodajemy " t " i mamy ge - koch - t
Was hast du gekocht ? - Co ugotowałeś/aś ?
Trzeba pamiętać by móc przerobić dany czasownik musi być wzięty zawsze w bezokoliczniku - ( bezosobowo).
a teraz zobacz inne czasowniki " przerobione" na czas przeszły :
(Fachowo mówi się : Partizip Perfekt - Partizip II)
machen
ich habe gemacht - zrobiłam ge-mach-t
kochen
ich habe gekocht, - gotowałam ge-koch-t
kaufen
ich habe gekauft, - kupiłam ge-kauf-t
zauważyłeś/aś podobieństwo zaczynają się na "ge" kończą na "t"
Ich habe Tomatensuppe gekocht -
(ja) Ugotowałam zupę pomidorową :)
Marysia hat eine Tomatensuppe gekocht-
Marysia ugotowała zupę pomidorową :)
wir haben gekocht - my ugotowaliśmy
wir haben gekauft - my kupiliśmy
wir haben gemacht - my zrobiliśmy
Sie/sie haben gekocht - Pan,Pani,Państwo/oni-ugotowali/ugotował-a
Sie/sie haben gekauft - Pan,Pani,Państwo/oni- kupili/kupił-a
Sie/sie haben gemacht -Pan,Pani,Państwo/oni- zrobili zrobił-a i
Kolejność w zdaniu
czasownik posiłkowy + czasownik utworzony w czasie przeszłym
zawsze na końcu zdania !
Ich habe heute ein Brot gekauft. - (ja) Dzisiaj kupiłam chleb
a teraz zobacz ja wygląda przerobienie czasowników rozdzielnie złożonych
einkaufen od kaufen
einkaufen ----> ein + ge + kauf + t
Przy czasownikach nieregularnych
gdzie czasownik przeważnie kończy się na "en" np backen - piec
dodajemy tylko przedrostek "ge"
ge + backen
ich habe gebacken – upiekłam
Jak rozpoznać czasowniki nieregularne ?
Niestety trzeba nauczyć się na pamięć od razu w czasie przeszłym bo czasowniki regularne też mają końcówkę"en"
poniżej odnośnik do listy czasowników nieregularnych
kliknij lista czasowników nieregularnych
Zasadę warto poznać, ale najlepiej uczyć się od razu czasowników w czasie teraźniejszym i przeszłym(perfekt)
Czas przeszły budujemy prawie w 80% używając czasownika posiłkowego haben :)
Polecam fajny słownik on-line w którym wpisując czasownik mamy poodmieniane we wszystkich czasach (czas przeszły - rubryczka Indikativ Perfekt https://pl.bab.la/koniugacja/niemiecki/haben
I to był PIERWSZY DUŻY krok do.......... przeszłości :)
na kolejny z czasownikiem „sein”zapraszam później w innej karcie którą znajdziesz tutaj
lub w zakładce " Gramatyka tak... po chłopsku "
pozdrawiam .